Rau dớn là một loại thực vật thuộc họ dương xỉ, thường mọc hoang dại ở vùng rừng núi, ven suối tại các tỉnh Tây Bắc. Loại rau này có kích thước nhỏ, đặc trưng bởi đầu ngọn cong như vòi voi, các lá non vươn thẳng, mọc thành từng khóm sâu trong rừng rậm.
Theo y học cổ truyền, rau dớn có vị mát, giúp lợi tiểu, nhuận tràng, hỗ trợ điều trị táo bón, giảm các cơn đau âm ỉ do đại tràng và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Nhờ giá trị dược liệu cao, rau dớn từng được thương lái Trung Quốc sang tận nơi thu mua với số lượng lớn. Có thời điểm, giá rau dớn bị đẩy lên tới 200.000 đồng/kg nhưng vẫn liên tục cháy hàng. Người Trung Quốc xem loại rau này như “rau trường sinh”, thường mua về sấy khô làm thuốc hoặc chế biến các món ăn bổ dưỡng.
Dưới đây là một số công dụng đặc biệt của loại rau này với sức khoẻ mà có thể bạn chưa biết:
1. Ngăn ngừa bệnh tiểu đường
Các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu khả năng ức chế glucosidase ở một số loài dương xỉ ăn được, trong đó có rau dớn. Kết quả cho thấy loại rau này có khả năng ức chế glucosidase mạnh hơn đáng kể so với các loài dương xỉ khác cùng họ, cho thấy tiềm năng hỗ trợ kiểm soát đường huyết. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng ghi nhận rau dớn có độc tính tế bào phụ thuộc liều lượng đối với dòng tế bào K562.
2. Hỗ trợ bảo vệ gan
Nghiên cứu về tác dụng bảo vệ gan của rau dớn đã mang lại kết quả tích cực. Cụ thể, chiết xuất từ loại cây này có khả năng ức chế độc tính tại gan do CCl₄ - một chất độc gan mạnh. Ngoài ra, chiết xuất methanol từ rau dớn còn cho thấy hiệu quả kháng viêm cao khi ức chế mạnh các enzym liên quan đến phản ứng viêm như lipoxygenase và cyclooxygenase-2 ở nồng độ 1000 µg.
3. Kháng khuẩn
Trong một nghiên cứu tại Malaysia về chiết xuất ethanol từ 19 loại rau truyền thống, rau dớn được ghi nhận có hoạt tính kháng khuẩn. Ngoài ra, chiết xuất DE trong nước và cồn được tìm thấy ở rau dớn cho thấy khả năng kháng lại một số vi khuẩn gây bệnh ở cả người và thực vật như Salmonella a Arizonae, E. coli, Staph aureus,...
4. Chống oxy hóa
Rau dớn chứa hàm lượng flavonoid cao (khoảng 19,974 mg QE/g sấy khô), với khả năng chống oxy hóa đạt mức ức chế 24,590%, cho thấy tiềm năng trong việc trung hòa các gốc tự do và hỗ trợ bảo vệ tế bào khỏi tổn thương oxy hóa.
5. Giảm đau
Rau dớn chứa hoạt chất sterol và flavonoid có tác dụng như một loại thuốc giảm đau tự nhiên,giúp giảm đau ngoại biên và viêm trung tâm. Các nghiên cứu khoa học cũng đã khẳng định hiệu quả giảm đau của loại rau này.
Ánh Lê (Tổng hợp)
